Smaken in koffie kunnen een hele nieuwe wereld openen. Die smaken ervaren is wel wat anders dan ze proberen te omschrijven. Wij hebben als doel om jullie mee te nemen in hoe wij zelf de koffie ervaren door middel van smaaknotities op onze verpakking te zetten. Smaaknotities zijn echter geen ultieme waarheid; het blijven associaties. Deze associaties zijn vaak gebonden aan een emotie of herinnering aan een bepaalde smaak.
Net zoals binnen de wijn, is er ook een smaak vocabulaire binnen de koffie. Degenen die veel bezig zijn met smaak, zoals branders, inkopers en barista’s, zijn gekalibreerd met elkaar. Zij zullen los van elkaar ongeveer dezelfde smaak attributen toewijzen aan een koffie - zoals een ‘appel-achtige aciditeit, of een ‘chocolade afdronk’.
Met dit smaakwiel en korte toelichting willen wij jullie meenemen in ons eigen 'smaak woordenboek', afgestemd op ons koffie assortiment. Zo kunnen jullie snel herkennen wat de hoofdsmaken van een koffie zijn om uiteindelijk zelf smaak associaties op te bouwen die in lijn zijn met onze omschrijvingen. Deze interactieve tool staat bij elke koffie; zo kan je achterhalen welke smaken bij jou passen!
Smaken
Nootachtig
Als we bij Giraffe zeggen dat een koffie ‘nootachtig’ is, dan bedoelen we eigenlijk een hele familie aan smaken. Naast nootachtige tonen zoals hazelnoot en amandel, vallen kruiden ook binnen deze categorie. Kruidige tonen die regelmatig terugkomen in koffie zijn bijvoorbeeld de winterse geuren en smaken zoals kaneel, peper, kardemom, kruidnagel en anijs. Die herken je bij ons misschien als ‘koekkruiden’ of ‘speculaaskruiden’. Als laatste groeperen we ‘aardse’ tonen ook bij deze categorie. Die proef je als diepe, donkere smaken zoals cederhout of zelfs iets wat doet denken aan pijptabak. Vooral Indonesische koffies hebben dit soort complexe, aardse tonen.
Deze smaken duiken meestal op in de afdronk. Dus, let eens op de smaak die je proeft nadat je de koffie hebt doorgeslikt, of de aroma’s die je ervaart wanneer je rustig uitademt na een slok.
Chocolade
Bij deze smaakcategorie denken we verder door dan alleen de varianten van chocolade zelf. Die vol zoete en romige smaken in chocolade komen vanuit de combinatie van suiker, cacao, cacaoboter en/of melk. Onder deze categorie vallen dan ook meerdere smaken die we associëren met een van deze componenten. Denk aan smaken zoals vanille, ahornsiroop en karamel.
Deze smaken vind je vaak in de nasmaak van je koffie, wanneer je uitademt blijven er zoete aroma’s hangen. Verder wordt deze categorie ook vaak gelinkt aan een mondgevoel; een combinatie die een koffie zogezegd ‘rond’ kan laten smaken. Wanneer karamel als smaak in de koffie te vinden is en gepaard gaat met een siroop- of boter-achtig mondgevoel, krijgt de koffie een vol en rond karakter. Over mondgevoel kan je onderaan de pagina meer lezen!
Fris Fruit
Fris fruit wordt vaak aangetikt bij specialty koffie. Licht tot medium gebrande specialty koffie van hoogwaardige kwaliteit beschikt over het algemeen over deze smaken. Niet heel gek als je bedenkt dat een koffieboon zelf ook afkomstig is van een bes! Ondanks dat het misschien een inkoppertje is, noemen we toch even de smaken die onder ‘fris fruit’ vallen. Denk aan verschillende soorten bessen en citrusvruchten, maar ook aan tropisch fruit zoals ananas en passievrucht, of steenvruchten zoals perzik, lychee en abrikoos.
Deze frisse fruittonen brengen een zogenaamde ‘aciditeit’ (zuur) met zich mee. Deze aciditeit brengt balans in je kopje koffie!
Bloemig
Bloemige, of "florale", tonen in een koffie benoemen we in een aparte categorie. Koffies uit Afrika, zoals die uit Kenia of Ethiopië, beschikken vaker over deze smaken. Bloemigheid brengt al snel een associatie van thee op, zoals groene of zwarte thee. Andere bloemige smaken die je in koffie kan vinden zijn onder andere jasmijn, lavendel of hibiscus. De koffieplant zelf bloeit ook altijd in de periode voordat er bessen komen aan de struik. De witte, aromatische bloemen worden vervangen door groene koffiebessen die langzaam rijpen. De aroma’s van de koffieplant bloemen komen in de buurt van jasmijn of citrusbloesem.
Bloemige tonen vinden we vaak in het aroma (geur) van een koffie, maar ook wel in de smaak van de koffie zelf. Bloemige tonen worden vaak erg gewaardeerd, aangezien het wordt geassocieerd met koffie die in hoogwaardige omstandigheden is gegroeid. Het geeft een subtiele, extra laag complexiteit.
Gedroogd fruit
Deze smaakcategorie spreekt vrij voor zich. Sommige koffies hebben dat vollere, rondere karakter. Dat karakter kan voortkomen uit smaken die doen denken aan gedroogd fruit of zeer rijp fruit. Denk bij het gedroogd fruit aan smaken zoals rozijnen, dadels, vijgen of gedroogde abrikoos. Bij de rijpe fruitsmaken moet je denken aan banaan, rijpe pruim, rijpe blauwe bessen of mango. Ze hebben het fruitige karakter, maar zonder de frisse zuren die je bijvoorbeeld bij citrus of bessen tegenkomt. Geen sprankelende aciditeit, maar eerder een zoete, geconcentreerde intensiteit..
Gefermenteerd
Deze categorie is later toegevoegd aan ons smaakwiel. Waarom? Waar deze ‘gefermenteerde’ smaken voorheen minder vaak voorkwamen, begint het nu normaler te worden. Door verbeterde kennis en technologie, hebben producenten de mogelijkheid steeds beter de verwerking van hun koffies te controleren en te sturen. Deze gefermenteerde fruitsmaken zijn dus het resultaat van een bewuste keuze in hoe de koffiebessen worden verwerkt. Producenten passen specifieke technieken toe om bepaalde smaken naar voren te brengen; het gaat dus om een intentioneel en gecontroleerd proces. Dit beïnvloedt uiteraard de aciditeit, complexiteit en aroma’s van de koffie. Om dit in makkelijke termen te omschrijven, denk aan wijnachtige of kombucha-achtige smaken!
Body
De smaakcategorieën maken de buitenste ring uit van ons smaakwiel. De binnenste ring beschrijft de verschillende opties voor de ‘body’ van een koffie, ook wel het mondgevoel genoemd. Dat mondgevoel kun je omschrijven als het ‘tactische’ deel van proeven. Hoe voelt de koffie in je mond? Smaak en mondgevoel gaan hand in hand als het gaat om het balanceren van een koffie. Wanneer de smaken passen bij het mondgevoel van een koffie, versterken ze elkaar positief. Denk bijvoorbeeld aan een koffie met karamel tonen, die siroopachtig mondgevoel heeft!
Hoog
Een hoge body betekent dat je een zeer vol mondgevoel krijgt. Dit kan siroopachtig zijn zoals stroop, maar bijvoorbeeld ook chocolade-achtig, wanneer het smelt in de mond. Een hoog mondgevoel blijft vaak wat langer hangen op de tong en geeft de koffie een hogere intensiteit.
Medium
Een medium body kunnen we omschrijven als ‘juicy’. Denk hierbij aan vol zoet, sappig fruit, zoals een rijpe pruim of aardbei wanneer je er een hap van neemt. Onder medium scharen we ook ‘velvety’, wat te vergelijken is met een fluweel mondgevoel. Denk hierbij aan iets romigs, zoals boter of olijfolie dat op je lippen blijft hangen.
Laag
Onder een lage body verstaan we een mondgevoel dat niet overheerst. Denk aan een theeachtig mondgevoel, zacht en delicaat, wat helpt om complexiteit in de smaak te vinden.
